Een drukke winkelstraat oversteken, boodschappen doen of met de bus reizen. Dagelijkse situaties en handelingen, die voor mensen met een fobie heel beangstigend kunnen zijn. Met virtual reality therapie kunnen ze hun angsten stap voor stap overwinnen. Vrijheid in de Zorg zet vier succesvolle voorbeelden van deze veelbelovende toepassing in de ggz op een rij. Kijk voor meer informatie op www.vrijheidindezorg.nl
Virtual reality is een nieuwe manier van behandelen, die ingang heeft gevonden in de ggz. Deskundigen noemen het veelbelovend. Zo lanceerde Human Concern, een centrum voor eetstoornissen, vorig jaar een virtual reality bril, waarmee mensen kunnen zien hoe iemand met een eetstoornis denkt. Bij GGZ Friesland gaan de cliënten met een sociale fobie of angststoornis de confrontatie aan met hun angsten.
3D bril
Hoe werkt het precies? Met virtual realiy is het mogelijk om beelden in drie dimensies te projecteren. Zo kun je voorwerpen of een omgeving met diepte waarnemen. In een virtuele ruimte of met een speciale virtual reality bril worden cliënten met een angststoornis of fobie ondergedompeld in een 3D-wereld. Hun klachten variëren van hoogtevrees of spinnenfobie tot pleinvrees. In een oogwenk bevinden ze zich op een plein, in een supermarkt, op een feest, in de bus of in een drukke winkelstraat. Plekken die mensen met een sociale fobie liever vermijden.
Virtuele spin
Een voordeel van virtual reality is dat cliënten hun angst voor de situatie stapsgewijs kunnen overwinnen, omdat er veel persoonlijke aanpassingen mogelijk zijn. Door het virtuele karakter kan deze therapievorm bovendien laagdrempeliger zijn dan andere vormen van therapie. Een virtuele spin is toch minder eng dan een echte…
Met een druk op de knop kan de behandelaar de situatie aanpassen, bijvoorbeeld door geluiden toe te voegen of de gezichtsuitdrukkingen te bepalen van de mensen die voorkomen in een virtuele animatie. Of de hoogte van een afgrond, de grootte van een plein. Zo kunnen ze stap voor stap hun angst voor de moeilijke situatie overwinnen.
Hoewel virtual reality nog in de kinderschoenen staat zijn er al een aantal interessante voorbeelden van ggz-organisaties die het inzetten tijdens therapie.
Eetstoornis: Human Concern
Als eerste eetstoorniskliniek zette Human Concern, een gespecialiseerde instelling voor eetstoornissen, in november 2015 virtual reality in om meer begrip voor een eetstoornis te creëren bij therapeuten en andere betrokkenen, zoal partners en familieleden van mensen met een eetstoornis. Sinds dit jaar worden de virtual reality brillen ingezet tijdens informatieavonden.
Carmen Netten, oprichtster en directeur van Human Concern: “Mensen met een eetstoornis worden vaak niet begrepen en voelen zich geïsoleerd. Ze krijgen vaak te horen: “Ga toch gewoon weer eten”, terwijl dat nu juist het symptoom is. Het is belangrijk en heel mooi dat we deze nieuwe technologie kunnen toepassen. Daardoor ontvangen mensen met een eetstoornis wél de empathie die zij zo hard nodig hebben, op weg naar herstel.”
Paniekstoornis of sociale fobie: GGZ Friesland
Denk basis GGZ, onderdeel van GGZ Friesland, ontwikkelde samen met cliënten een methode om levensechte situaties te simuleren. De cliënt zet een bril op en waant zich op een kermis, een druk plein, supermarkt, bioscoop of een druk feest.
“Behandeling met virtual reality helpt ons op een vernieuwende manier de zelfredzaamheid van cliënten te verhogen”, zegt Wouter Teer van de Raad van Bestuur GGZ Friesland. Dankzij ‘exposure’, blootstelling aan de angstige situatie, wordt er een paniekaanval uitgelokt. Cliënten ontdekken dat de angst wegebt en er niks ergs gebeurt. Zo leren ze om angstige situaties niet meer te vermijden, maar om de confrontatie aan te gaan.
Psychose patiënten: Universitair Medisch Centrum Groningen
Het Universitair Medisch Centrum Groningen begon twee jaar geleden met deze nieuwe therapievorm, als aanvulling op andere behandelingen voor mensen met achterdocht en sociale angst.
Een bedrijf uit Delft ontwierp vier virtuele werelden, bijvoorbeeld een café of winkelstraat. De patiënt zet een virtual reality bril op en bedient een joystick. Door virtual reality krijgt de hulpverlener inzicht in wat de patiënt wel en niet aankan en welke omgevingsfactoren een rol spelen. Zo kan de behandeling op de patiënt worden afgestemd.
Traumaverwerking: Erasmus Universiteit Rotterdam
De Erasmus Universiteit Rotterdam ontwikkelde virtual reality als nieuwe therapie voor slachtoffers van seksueel misbruik. Het is bedoeld voor kinderen en volwassenen met depressieve en/of posttraumatische stressklachten en biedt deelnemers de mogelijkheid om zelf een virtuele wereld op te bouwen. Het programma wordt bij de deelnemers thuis op de computer geïnstalleerd. Ze kunnen er zelf mee aan de slag.
Kijk voor meer zorgnieuws, intervieuws of zorgverhalen op www.vrijheidindezorg.nl