Op volwassen leeftijd ervaren we soms sociale obstakels. De achterliggende reden ligt vaak in de ontwikkeling die we doormaken als kind. Hierbij hoeft het niet te gaan om extreme gebeurtenissen zoals (lichamelijk) geweld of grote pesterijen op school. “Milde” sociale botsingen zoals kleine pesterijtjes et cetera kunnen veel teweeg brengen wat je in je latere leven kan blijven achtervolgen. Ook in de jeugd kunnen er psychische sporen ontstaan, zoals een laag zelfbeeld en een negatieve houding tegenover klasgenootjes. Het spijtige is dat deze negatieve gedachten als werkelijkheid worden ervaren door een kind en dat het kind zich ernaar gaat gedragen (bron: Ploeg, 2011).
Wanneer heeft je kind eigenlijk zelfvertrouwen?
Er zijn een aantal signalen die aangeven dat je kind zelfvertrouwen heeft in sociale situaties. Denk hierbij aan zaken als:
- Positief naar zichzelf kunnen kijken en over zichzelf nadenken en praten
- Vertrouwen hebben in eigen mogelijkheden
- Energie krijgen van sociale interacties
- Een gezonde rechte houding hebben en maken van oogcontact
- Respect hebben voor andere kinderen en volwassenen
- Last but not least: voor zichzelf kunnen en willen opkomen
Trainingen voor meer zelfvertrouwen en weerbaarheid
Kinderen en jongeren imiteren vaak, zonder dat zelfs door te hebben. Kinderen kijken vaak op tegen bepaalde rolmodellen in hun leven. In de vroegere jeugd, vóór de puberteit, nemen bij kinderen vaak (groot)ouders die rol in. Wanneer de puberteit nadert en kinderen iets eigenzinniger worden, veranderen ook de mensen die een voorbeeldrol voor ze vervullen. Het aanleren van nieuw positief gedrag en gedachtegoed wordt door kinderen doorgaans aangeleerd door te kijken naar voorbeelden en zelf dingen uit te proberen. Het opdoen van herhalende positieve ervaringen zet vaak een stempel op de nieuwe vaardigheden. Hoe vaker een kind bevestiging krijgt van zijn nieuwe gedrag hoe meer zelfvertrouwen en groeit.
Weerbaarheids- of assertiviteitstraining voor kinderen kan hierbij een grote ondersteunende rol spelen. In groepjes wordt hierbij onder andere getraind om vaker initiatief te nemen, klasgenootjes spontaan aanspreken, nee durven zeggen en vele andere sociale vaardigheden te ontwikkelen. Hiermee kan het ontwikkelen van sociaal zelfvertrouwen in een stroomversnelling worden gebracht.
Positiviteit overwint
Ondanks het feit dat je als ouder niet meer als voorbeeld wordt gezien, heb je tot bepaalde mate nog invloed op het gedrag van je dochter of zoon. Door een kind of jongere op een positieve wijze toe te spreken komt de boodschap vaak sneller aan. Ook het geven van complimenten en erkenning, zonder doel, is heel belangrijk. Het zit ‘m vaak in een gezonde balans tussen positieve en negatieve feedback en de finesse van het brengen ervan.