Het begrip vaderschap is niet zo duidelijk en logisch als de meeste mensen denken, dit bleek maar weer uit een opzienbarend verhaal wat enige tijd geleden in de Volkskrant werd gepubliceerd. Gedurende de afgelopen eeuwen werd er namelijk elke keer op een andere manier gekeken naar de term vaderschap.Het artikel in de Volkskrant stelt deze vraag aan de hand van het gepubliceerde boek “Paternity” geschreven door historicus Nara Milanich. Het is een zeer interessante vraag. Zeker nu vandaag de dag alles zo duidelijk leek met de (online) vaderschapstesten die zijn af te nemen. Niet dus!
Is de vader degene die trouwt?
In den beginne werd over er vaderschap gedacht als een van de grote geheimen van moeder natuur, er is maar een zekerheid en dat is degene die de moeder is. Wie de echte vader is zal altijd onzeker zijn. Om toch een richtlijn voor de vader vast te stellen werd in het Romeinse recht bepaald dat de vader degene is die trouwt. Deze principes vinden we nog steeds terug in de joodse, islamitische wetgeving maar ook in de katholieke wet is dit nog steeds de stelregel. Dit hield vooral in dat in getrouwde mannen automatisch de vader waren ook al waren zij door een andere man verwekt. Ook dit zie je nog steeds terug in onze huidige samenleving. Ongetrouwde mannen moeten nog steeds hun kinderen erkennen terwijl de getrouwde mannen automatisch de rechten en plichten al hebben. Je ziet door de geschiedenis heen dat onzekere vaderschap zo snel in de ban wordt gedaan. Ook dit zien we nog steeds terug, de behoefte om die onzekerheid op te heffen is een van de succesfactoren van de vaderschapstest. Maar daarover later meer.
De invloed van de ‘onzekere vaderschap’ op onze samenleving
Zoals ook al in het artikel van de Volkskrant wordt omschreven heeft die onzekerheid van het vaderschap tal van omgangsvormen en leefregels opgeleverd in onze samenleving. In de 19de eeuw stelde filosoof Friedrich Engels dat een monogaam huwelijk pas echt kon leiden tot een zekerheid van de vaderschap. Aan het einde van de negentiende eeuw ontstond pas een inzicht die dichtbij de wetenschappelijke manier van het benaderen van de vaderschap komt. Men raakte er toen langzaamaan van overtuigd dat het vaderschap ook via de wetenschappelijke weg moet kunnen worden vastgelegd. Een overtuiging die uiteindelijk heeft geleid tot de vaderschapstest die in de jaren 80 van de vorige eeuw opkwamen. Maar hoe ontstond die grote interesse in die vaderschapstesten en waarom zijn die vandaag de dag zo populair om te bepalen wie nu de echte vader is.
De emancipatiegolf en vrije jaren zestig allesbepalend
Vlak na de eerste wereldoorlog emancipeerde de vrouwen en gingen zich wat uitdagender kleden. Dit nam nog een grotere wending in de jaren zestig toen er door de hippiecultuur een cultuur ontstond van vrijheid en gelijkheid, dit leidde niet alleen tot een een verdere emancipatie van de vrouw op maatschappelijk gebied maar vooral op het terrein van sexualiteit. Monogamie kwam steeds meer onder druk te staan. En daarmee ook steeds meer de hoeksteen van die Friederich Engels had opgeworpen. De vrijages buiten de deur zorgde opnieuw voor “onzekere vaderschap”echter dit keer werden de onzekerheden via een wetenschappelijke manier opgelost, de vaderschapstest!
Tot slot: Is de verwerker eigenlijk wel de vader?
Met een vaderschapstest kan inderdaad via het dna op een wetenschappelijke manier worden vastgesteld dat iemand de vader is. De man die het kind verwerkt is de dader dus de vader. Daarmee lijkt het probleem te zijn opgelost.In Amerika werd er door het gerechtshof hier toch anders over gedacht, Die besliste juist het laatste, de opvoeder is de vader. En bij deze verdeling gooit de reproductieve geneeskunde nog een schepje bovenop. Want bij een spermadonor wordt de donor niet gezien als ‘de vader’. Het ultieme bewijs dat we er dus nog steeds niet helemaal uitzijn. En dat elke invalshoek weer verschilt van de andere.