‘Vroeger kon je gewoon de voordeur open laten als je even weg moest. Ja, en toen ging je bij iemand langs om diegene te feliciteren in plaats van achter een schermpje een onpersoonlijk berichtje te sturen. Of weet je nog dat we altijd op straat speelden tot laat in de avond?’ Dit zou zomaar een gesprek kunnen zijn tussen twee senioren op een bankje in het park.
Waarom kijken we, naarmate de jaren verstrijken en rimpels steeds meer aan de oppervlakte komen, met een nostalgisch verlangen terug naar ‘vroeger’?
Herinneringen in het brein
Het is voor veel mensen niet zo dat vroeger echt alles rooskleuriger was dan nu. Nee, het was geen ideale wereld zonder oorlog, honger en natuurrampen. Hoe kan het dan dat we toch vaak met zo’n goed gevoel terugkijken naar die goede oude tijden? Dit kan te maken hebben met de werking van het brein. We zijn geneigd om meer positieve gebeurtenissen te herinneringen dan negatieve momenten. Hoe vaker we aan die positieve gebeurtenissen terugdenken, hoe sterker dit gevoel wordt. De negatieve herinneringen worden dan afgezwakt in het geheugen. De ‘peak-end-rule’ kan ook verklaren waarom we soms zo’n goed gevoel hebben over vroeger. We onthouden vaak de piek en het einde van gebeurtenissen. De piek is dan vaak de meest positieve ervaring. Als we aan vroeger terugdenken, bepaalt die positieve periode hoe we ons verleden herinneren.
Nostalgie
Ook is nostalgie een manier om met problemen, stress of verandering om te gaan. Ouderen kunnen kampen met gezondheidsproblemen, verhuizing en het wegvallen van de partner of vrienden. Terugdenken aan vroeger kan helpen om het heden rooskleuriger in te zien, blijkt uit onderzoek van Ad Vingerhoets, verbonden aan Tilburg University. Het geeft houvast; alles om je heen verandert, maar je bent nog steeds dezelfde persoon. Dit geeft stabiliteit. Verlangen naar vroeger kan dus een functionele emotie zijn.
Gezelschapsmaatje
Er is dus niets mis met dromerig terugdenken aan vroeger. Wel is het belangrijk om daar niet in te vervallen. In het ‘nu’ leven en positieve momenten ervaren geeft vaak een goed gevoel. Zeker voor ouderen of mensen met weinig sociale contacten kan dit net een vleugje optimisme brengen. Een gezelschapsmaatje kan uitkomst bieden om samen leuke activiteiten mee te kunnen ondernemen. Dit kunnen allerlei activiteiten zijn, zoals wandelen in het bos, een evenement bezoeken, een kopje koffie drinken of samen de boodschappen halen.