Iedereen kent hem, en iedereen weet hoe het hoort en voelt. Het geluid gaat door merg en been. Het zo gevreesde apparaat, onder de volksmond bekend als Tandartsboor. Maar wat is het eigenlijk? En waarom gebruikt de tandarts het?
In het vakjargon praten we over een hoekstuk/turbine/airotor. Een hoekstuk laat een klein boortje (burr) op hoog toerental draaien. Hiermee kan de tandarts, orthodontist of mondhygiënist behandelingen uitvoeren bij een patiënt. Enkele toepassingen zijn bijvoorbeeld het steriel maken van gaatjes door de toplaag van de tand te verwijderen, het polijsten van tandelementen, of het verwijderen van tandplak en tandsteen. Voor elke behandeling gebruikt een tandarts een ander boortje. Er zijn vele verschillende boortjes beschikbaar (meer dan 250 modellen). Elk boortje is ontworpen voor een specifiek doel in de behandeling en wordt veelal gevormd uit wolfraamcarbide.
Het hoekstuk, waar de boortjes in geplaatst worden, is veelal lucht aangedreven. Door de luchtaandrijving kan een extreem hoog toerental samen met de gevraagde stabiliteit gerealiseerd worden. Een hoekstuk met een goede stabiliteit (minimale trilling) zorgt ervoor dat er erg precies gewerkt kan worden door de tandarts. Je kunt je voorstellen dat een apparaatje wat tot wel 480.000 rotaties per minuut draait, uitstekend uitgebalanceerd moet zijn om aan deze kwaliteitseisen te voldoen.
Hoekstukken zijn in te delen in 3 hoofdgroepen: Hoekstuk Rood, Hoekstuk Blauw en Hoekstuk Groen. Daarnaast heb je turbines. De turbines maken het hoogste toerental (tot 480.000rmp) en zijn geschikt voor het grovere tandartswerk. Een rood hoekstuk maakt onder de hoekstukken het hoogste toerental (380.000). Een groen hoekstuk maakt het laagste toerental en heeft de meeste kracht. Deze worden veelal gebruikt bij het polijsten.
Veelal worden deze hoekstukken of turbine’s gemaakt van metaal. Aluminium of Titanium is een veel gebruikt metaal door het de minimale soortelijke massa. Het doel van de fabrikant is om het apparaat zo licht en klein mogelijk te maken. Vooral een minimale afmeting zorgt voor een beter gebruiksgemak. Het ontneemt hier geen zicht op het te behandelen gebit. De meeste hoekstukken zijn uitgevoerd met een lampje en een spray-kop waarmee de te behandelen tand gekoeld kan worden. Tegenwoordig zijn vrijwel alle tandartsboren gemaakt van hoofdzakelijk metaal, waar vroeger ook voor plastic varianten werd gekozen om prijstechnische redenen.